Prezident İlham Əliyev: “İnkişaf templəri, bugünkü dünyanın mənzərəsinə nəzər salsaq, müsbət sayıla bilər”
Azərbaycanda həyata keçirilən iqtisadi islahatlar effektiv nəticəsini verib. Xüsusən investisiya siyasətinin müsbət irəliləyişi müşahidə olunmaqdadır. Artıq ölkəmiz investisiyalara ehtiyacı olan ölkədən investisiya yatırmaq imkanlarına malik olan dövlətə çevrilib. Ümumiyyətlə, ölkənin yatırım qoymaq imkanlarının genişlənməsi iqtisadi inkişafın əsas göstəricilərindən bridir. Hazırda Azərbaycanda milli investisiyalar əhəmiyyətli yer tutur. Bu da Azərbaycanın inkişafının nə dərəcədə sürətlə getməsindən xəbər verir. Eyni zamanda, Azərbaycan özünün ayrı-ayrı ölkələrdə investisiya yatırmaq imkanlarını da artırıb. Bununla Azərbaycan iqtisadi cəhətdən də cəlbedici ölkə çevrilib. Prezident İlham Əliyev 7 yanvar 2025-ci ildə yerli televiziya kanallarına verdiyi müsahibədə keçən il Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişaf etdiyini bildirib: “İnkişaf templəri, bugünkü dünyanın mənzərəsinə nəzər salsaq, müsbət sayıla bilər. Yəni, ümumi daxili məhsul 4 faizdən çox artmışdır. Əslində, bizim üçün əsas göstərici qeyri-neft sektorunun inkişafıdır. Biz son vaxtlar neft hasilatında tənəzzüllə üzləşmişdik və aparılan danışıqlar, göstərilən səylər nəticəsində artıq bu tənəzzülə son qoyulacaq və neft hasilatı sabit qalacaq. Beləliklə, neft hasilatının azalması bundan sonra ümumi daxili məhsula mənfi təsir göstərməyəcək”. Azərbaycan sosial bazar iqtisadiyyatı modelini qəbul edib. Bu, ölkənin iqtisadiyyatının daha sərbəst və daha rəqabətcil olmasını təmin edir. Konstitusiyada özəl mülkiyyətin qorunması, sərbəst bazar iqtisadiyyatı və iqtisadi fəaliyyətin inkişafı mövcuddur. Həmçinin, dövlətin iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinə müdaxilə etmə mexanizmləri müəyyənləşdirilmişdir.
Azərbaycanda bazar iqtisadiyyatı və islahatlar, ölkənin iqtisadi inkişafında mühüm rol oynamışdır. Bazar iqtisadiyyatı, bazar qüvvələrinin sərbəst fəaliyyətini və iqtisadi resursların daha səmərəli bölüşdürülməsini təmin edir. Bu sistem, istehsal, ticarət və investisiya sahələrində rəqabəti artıraraq iqtisadiyyatı canlandırır.
İslahatlar, xüsusilə yenidən müstəqillik əldə edildikdən sonra, ölkənin iqtisadiyyatının diversifikasiyası, xarici investisiyaların cəlbi və özəl sektorun inkişafı üçün vacibdir. Məsələn, neft sektorundan asılılığın azaldılması məqsədilə qeyri-neft sektoru, kənd təsərrüfatı və turizm kimi sahələrə investisiyalar artırılıb.
Eyni zamanda, makroiqtisadi sabitliyin təmin edilməsi, qanunvericilik bazasının modernləşdirilməsi və müasir iqtisadi mexanizmlərin tətbiqi, iş mühitinin yaxşılaşmasına və iqtisadi artımın davamlı olmasına kömək edir.
Ümumilikdə, Azərbaycanda bazar iqtisadiyyatı və islahatlar, iqtisadi inkişafın əsas mühərriklərindən biri olmuşdur. Bu proses, müstəqil və dayanıqlı bir iqtisadiyyatın formalaşmasına yönəlmişdir.
Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycanda həyata keçirilən islahatlar, iqtisadiyyatın inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Cənab Prezident müsahibədə uzun illər aparılan islahatların nəticələrinə də toxunub: “Bu göstəricilər, sadəcə olaraq, keçən ilin məhsulu deyil. Uzun illər aparılan iqtisadi islahatlar, şəffaflıq, inhisarçılığa qarşı mübarizə, investisiyaların cəlb edilməsi, investisiya iqliminin yaxşılaşdırılması nəticəsində biz beynəlxalq aparıcı reytinq agentliklərinin Azərbaycana olan münasibətində müsbət dəyişiklik görürük. Yəni, bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, biz iqtisadi sahədə dayanıqlı inkişafa nail ola bilmişik və əminəm ki, bu il və gələn illərdə bu dinamika saxlanılacaq”. Neft sektoruna olan asılılığın azaldılması məqsədilə qeyri-neft sektoruna, xüsusən kənd təsərrüfatı, turizm və informasiya texnologiyaları sahələrinə yatırımlar artırılmışdır. Bu yanaşma, iqtisadiyyatın daha dayanıqlı olmasına və müxtəlif sahələrdə inkişafın təşviqinə imkan tanımışdır. İnvestisiya mühitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində cənab İlham Əliyev tərəfindən islahatlar aparılmışdır. Belə ki, xarici və yerli investisiyaların cəlb edilməsi üçün müxtəlif qanunvericilik və iqtisadi mühitin yaxşılaşdırılması istiqamətində islahatlar həyata keçirmişdir. Bu, sahibkarlıq fəaliyyətinin stimullaşdırılmasına və yeni iş yerlərinin açılmasına kömək etmişdir. Həmçinin nəqliyyat, enerji və sosial infrastrukturların inkişafı üçün iri layihələr həyata keçirilmişdir. Məsələn, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri və Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, ölkənin strateji mövqeyini gücləndirmiş və ticarət imkanlarını genişləndirmişdir.
Ölkədə makroiqtisadi sabitlik yatradılmışdır. İqtisadi islahatlar, inflyasiyanın nəzarət altına alınması, büdcə balansının qorunması və valyuta mübadiləsinin stabilləşdirilməsi kimi makroiqtisadi göstəricilərin yaxşılaşdırılmasına yönəlmişdir. Bu, investorların etimadını artırmışdır. Eyni zamanda idarəetmə sisteminin müasirləşdirilməsi, şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə islahatları, iqtisadiyyatın səmərəliliyini artırmışdır.
İqtisadi inkişafın sosial tərəfi də nəzərə alınmışdır. Sosial müdafiə proqramları, işsizliyin azaldılması və əhalinin sosial rifahının yüksəldilməsi istiqamətində müvafiq addımlar atılmışdır. Dövlətimizin başçısı deyib ki, Azərbaycan vətəndaşları ildən-ilə daha yaxşı yaşamalıdırlar: “Bu il yanvarın birindən minimum əməkhaqqı 55 manat artıb və 400 manata çatıb. Minimum pensiya 40 manat artıb və 320 manata çatıb. Orta hesabla artım 14-15 faizdir. Bu qədər böyük sərmayə qoyan və Qarabağın bərpası kimi qarşımızda bu qədər böyük problemi olan ölkədə bu sahəyə də bu diqqəti yetirmək, əlbəttə ki, bizim siyasətimizin, necə deyərlər, mahiyyətini göstərir. Yəni, Azərbaycan vətəndaşları ildən-ilə daha yaxşı yaşamalıdırlar. Əgər biz bu artımı inflyasiyanın dərəcəsi ilə müqayisə etsək, - hansı ki, keçən il 2 faizdən bir qədər çox idi, - yəni, bu artım məhz az müdafiə olunan təbəqə üçün dövlət tərəfindən növbəti yardımdır. Hər şey cəmiyyətdə də, siyasətdə də, ailədə də ədalətli olmalıdır və sosial ədalət prinsipləri həmişə bizim üçün vacib olub. İmkan yarandıqca, biz ilk növbədə, bu sahəni də, necə deyərlər, diqqətdə saxlamışıq. Son bir neçə il ərzində dörd sosial paket həyata keçirildi və bu məqsədlər üçün 7 milyard manatdan çox vəsait xərcləndi. Bundan sonra da sosial və iqtisadi inkişaf yanbayan gedəcək. İqtisadi imkanlar artdıqca biz daim sosial məsələlərin həllinə - minimum əməkhaqqı, pensiya, sosial müavinətlərin artırılması məsələlərinə də daim diqqət göstərəcəyik”. Bazar iqtisadiyyatının inkişafı ilə yanaşı, sosial məsələlərin də nəzərə alınması, əhalinin rifahının yüksəldilməsi, işsizliyin azaldılması və sosial ədalətin təmin olunması üçün mühüm addımlardır.
Bu islahatlar, Azərbaycanda iqtisadi inkişafın sürətlənməsinə və ölkənin regionda iqtisadi mərkəzə çevrilməsinə yardımçı olmuşdur. Eyni zamanda, islahatların davamlı olması və müasir çağırışlara uyğunlaşması, gələcək inkişaf üçün vacibdir.
Qasımov Səyavuş Kamran oğlu, Avrasiya Universitetinin rektoru, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
