18 oktyabr 2025-ci il tarixində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Qazaxıstanın “Kazinform” agentliyinə verdiyi müsahibə təkcə iki ölkə arasında münasibətlərin cari vəziyyətinə dair fikir mübadiləsi deyildi. Bu çıxış, əslində, Türk dünyasının inteqrasiyası, regional iqtisadi və enerji əməkdaşlığının gələcəyi barədə strateji istiqamətləri müəyyən edən bir siyasi bəyanat idi.

Siyasi baxımdan bu müsahibə bir daha göstərdi ki, Azərbaycan və Qazaxıstan arasındakı münasibətlər klassik diplomatik çərçivəni çoxdan aşaraq, müttəfiqlik və strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Prezident Əliyevin “biz yalnız dost və tərəfdaş deyilik, biz qardaşıq” fikri bu münasibətlərin mahiyyətini dəqiq ifadə edir. Bu, postsovet məkanında ən sabit və etibarlı siyasi əlaqələrdən biridir.

Hazırda iki ölkə arasında 20 ildir qüvvədə olan “Strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik haqqında Müqavilə” qarşılıqlı etimadın rəmzinə çevrilib. Bu sənəd regionda sabitlik, təhlükəsizlik və iqtisadi inteqrasiya üçün mühüm siyasi zəmin yaradır.

Müsahibədə səslənən iqtisadi rəqəmlər siyasi bəyanatlardan daha çox şey deyirdi. 2024-cü ildə iki ölkə arasındakı ticarət dövriyyəsi 470 milyon dollar idisə, 2025-ci ilin ilk səkkiz ayında bu rəqəm artıq 547 milyon dollara çatıb. Yəni artım dinamikası üç dəfədən çoxdur.

Bununla yanaşı, Prezident Əliyev Azərbaycanın Qazaxıstana 225 milyon dollarlıq, Qazaxıstanın isə Azərbaycana 136 milyon dollarlıq investisiya yatırdığını bildirdi. Bu göstəricilər sadəcə iqtisadi əlaqələr deyil, qarşılıqlı güvən kapitalının formalaşdığını da təsdiqləyir.

Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı əsas istiqamətlərdən biri də nəqliyyat-logistika əməkdaşlığı idi. Xəzər dənizi üzərindən keçən “Orta Dəhliz” (Middle Corridor) artıq təkcə regional layihə deyil, Avrasiya miqyasında strateji marşruta çevrilir.

Azərbaycan və Qazaxıstan bu dəhlizin əsas dayaqlarıdır. Prezidentin sözləri ilə desək, “bu, bizim gələcəyimizə, regional rifahımıza açılan qapıdır”. Təkcə 2024-cü ildə iki ölkə arasında daşımaların həcmi 3,5 milyon ton həddini aşıb. Bu, həm ticarət, həm də geosiyasi üstünlüyün bariz göstəricisidir.

Bununla yanaşı, Xəzərin dibi ilə keçəcək optik kabel layihəsi də gələcəkdə informasiya təhlükəsizliyi və rəqəmsal müstəqillik baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyacaq.

Prezident Əliyev Xəzər dənizinin səviyyəsinin enməsi ilə bağlı narahatlığını dilə gətirərək, bu problemin bütün sahilyanı ölkələr üçün ümumi təhlükə yaratdığını qeyd etdi.

Bu fikir həm də regionda ekoloji siyasətin birgə həyata keçirilməsinin vacibliyinə diqqət çəkdi. Azərbaycan artıq “yaşıl enerji” konsepsiyasını irəli sürüb və Qazaxıstanla bu istiqamətdə əməkdaşlıq perspektivləri genişdir.

Nəticə olaraq demək olar ki, bu müsahibə sadəcə informativ xarakter daşımırdı. Prezident İlham Əliyev regional siyasətin istiqamətlərini, Türk dünyasının inteqrasiya xəritəsini və enerji-nəqliyyat diplomatiyasının gələcək modelini faktiki olaraq cızdı.

Bu, həm Azərbaycanın xarici siyasət kursunun ardıcıllığını, həm də Qazaxıstanla münasibətlərin yeni mərhələyə keçidini təsdiqləyən sənəddir.

Əminə Ağazadə

Milli Məclisin deputatı