Qlobal Bakı Forumu XIII-ci toplantısını başa çatdırsa da, forumda müzakirəyə çıxarılan mövzular, irəli sürülən təkliflər hələ də müzakirə olunmaqdadır. Qlobal gündəmin aktual məsələlərinin həllində unikal platforma kimi qəbul edilən Bakı Forumu Azərbaycanın dünyaya bəxş etdiyi ən qiymətli, əhəmiyyətli layihələrindən biridir. Dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin əsərlərindəki bəşəri, humanist ideyalarını yaşadan və onu poeziyadan beynəlxalq siyasi müstəviyə uğurla transformasiya edən Azərbaycan dövləti həm də Şərq müdrikliyini Qərbə, bütün dünyaya bir daha nümayiş etdirdi. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin himayəsi altında və Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə “Dünya düzəninin yenidən düşünülməsi: Çağırışların fürsətə çevrilməsi” mövzusunda XII Qlobal Bakı Forumunda dünyaya verilən əsas mesajlardan biri xeyirlə şərin mübarizəsində xeyirin qələbə qazanması üçün dövlətlərin həmrəy olmasının vacibliyi idi. Dünyamızın gələcəyi, planetimizin təhlükəsizliyi üçün həmrəylik olduqca vacibdir.
XII Qlobal Bakı Forumunda qlobal aktual problemlər, çoxtərəfli diplomatiya, çoxqütblü dünya nizamı, BMT-nin gələcək paktı, postmünaqişə dövründə bərpa-quruculuq işləri və orta güclərin yeni dünya düzənində rolu kimi vacib mövzular müzakirə olundu. Tədbir beynəlxalq liderləri bir araya gətirərək qlobal siyasət, təhlükəsizlik, texnologiya və sülh kimi məsələlərin müzakirəsinə şərait yaratdi.
Forumun açılışında iştirak edən Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev öz çıxışında bütün dünyaya planetimizin xilası, sülh və həmrəylik baxımından mühüm mesajlar verdi, vacib çağırışlar səsləndirdi. Dövlətimizin başçısı ədalətli və təhlükəsiz dünya düzəninin formalaşması üçün konkret yol xəritəsi göstərdi. Cənab Prezident ortaya qoyduğu çoxaylı faktlar və dəmir arqumentlərlə bütün dünyaya sübut etdi ki, Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar olmasını istəməyən qüvvələr var və bu qüvvələrin başında Fransa, eləcə də erməni diasporu durur. Prezident çıxışında Qərbin korrupsioner məmurları, onların erməni diasporu tərəfindən maliyyələşdirilməsi ilə bağlı həqiqətləri hər kəsin diqqətinə çatdırdı.
XII Qlobal Bakı Forumu çərçivəsində “Euronews” televiziyasına müsahibə verən prezident İlham Əliyev dünyadakı indiki vəziyyətə, Ermənistanla münasibətlərin gələcəyinə toxunaraq qeyd etdi: “Mən realist olmağa üstünlük verirəm. Növbəti aylar və ya hətta illərdə sabitliyə nail olacağımızı düşünmürəm. Rusiya-Ukrayna müharibəsindən söhbət gedirsə, hətta müharibə dayansa belə, müharibənin yenidən başlamayacağına dair heç bir zəmanət yoxdur. Bir vaxtlar demək olar ki, otuz il ərzində bizdə - Azərbaycan və Ermənistan arasında atəşkəs razılaşması var idi. Bu razılaşmaya 1994-cü ilin yazında nail olunmuşdur. Lakin bu, müharibənin sona çatması demək deyildi. Sadəcə, transformasiya baş vermişdir və müharibə yalnız sülh sazişi imzalananda bitir. Hətta indiki dövrdə, İkinci Qarabağ müharibəsinin bitməsindən beş il keçməsinə baxmayaraq, bizim Ermənistanla sülh müqaviləmiz yoxdur. Bəli, sakitlikdir, itkilər yoxdur və bu da bugünkü vəziyyətin böyük üstünlüyüdür. Lakin sülh sazişi imzalanana qədər burada sabitlik olmayacaq. Eyni yanaşmanı dünyanın bütün digər hissələrinə - Yaxın Şərqə və Afrikaya da şamil etmək olar”.
Forumda Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığı diqqətdə çatdırıldı. Azərbaycan 12 ölkəyə təbii qaz satır ki, onlardan 10-u Avropa ölkəsidir. Son illər dəmir yolu vasitəsilə ölkəmizdən keçərək Avropaya daşınan yüklərin həcmi də nəzərəçarpacaq dərəcədə artır. Bu da dəniz limanı və dəmir yolu infrastrukturunun buraxılış qabiliyyətinin artırılmasını zəruri edir. Cənubi Qafqaz bölgəsinin dünyada geoiqtisadi əhəmiyyəti artır.
Bakı Forumunda dövlətimizin başçısı COP29-un uğurlarına toxunaraq qeyd etdi ki, 10 ildən artıq müddətdə razılığa gəlmək mümkün olmayan Paris Sazişinin 6-cı maddəsi üzrə konsensus əldə olundu. COP29 çərçivəsində bərpaolunan enerji layihələri üçün maliyyələşmənin əvvəlki 100 milyard dollardan 300 milyard dollara qədər artırılmasına nail olundu.
O da qeyd olundu ki, COP29 ərəfəsində Azərbaycan Qərb mediasının, xüsusilə “Vaşinqton Post”, “Nyu-York Tayms”, “Politico”, “Newsweek” və “Assoşieyted Press” kimi media resurslarının qarayaxma kampaniyasına məruz qalıb. ABŞ Dövlət Departamenti, Fransa prezidenti, “Le Monde”, “Fiqaro” və digər bu kimi media orqanları da bu kampaniyaya qoşulmuşdular. Çox maraqlıdır ki, indi ABŞ Prezidenti Donald Tramp da yuxarıda adları qeyd olunan media orqanlarını yalan və saxta xəbər mənbələri adlandırırdı. Onlar bizi ittiham edirdilər ki, neft və qaz hasil edən ölkə olaraq COP29-a ev sahibliyi edə bilmərik. Bütün bu təzyiqlərin əsas səbəbi aydın idi. Azərbaycanın öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü tam bərpa etməsini Qərbdə həzm edə bilmirdilər. Təbii ki, bizim mübarizəmiz ədalətə və beynəlxalq hüquqa söykənirdi. Biz BMT Təhlükəsizlik Şurasının 27 il kağız üzərində qalan dörd qətnaməsini icra etdik. Bu gün biz Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsin üzərində israr edirik. Bu, Şərq və Qərb ölkələri üçün vacib layihədir. Amma Ermənistan bu layihənin gerçəkləşməsinə mane olur. Düşünürəm ki, dünya dövlətləri belə bir vacib dəhlizin reallaşması üçün İrəvana təzyiq göstərəcək.
XII Qlobal Bakı Forumunda səsləndirilən bu və digər problemlər və onların həlli yolları yeni dünya düzəninin formalaşmasında mühüm rol oyanayacaq. Daha ədalətli dünya qurmaq istəyiriksə, daha ədalətli, ağıllı, obyektiv təklifləri, fikirləri dinləməliyik. Bu dəfə Bakının timsalında təcalla edən Şərq müdrikliyi onun ədalətli Prezidenti tərəfindən çox böyük ustalıqla dünyaya təqdim olundu. Yeni dünya düzənin formalaşması və Azərbaycan həqiqətlərinin beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılması üçün bir fürsət olan Qlobal Bakı Forumunun nəticələrini uğurlu hesab etmək olar. Yüksək səviyyədə təşkil edilən bu Forum ölkəmizin beynəlxalq aləmdəki nüfuzunu daha da artıracaq.
Ədil Ədilzadə
Yeni həyat iqtisadi inkişaf İctimai Birliyinin sədri
