Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin müxtəlif ünvanlılara, o cümlədən dövlətimizin düşmənlərinə növbəti mühüm mesajları qlobal gündəmdəki mühüm məsələlərin həlli üçün aparıcı beynəlxalq platformalardan biri kimi müəyyən edilən XII Qlobal Bakı Forumu çərçivəsində elan olunması tarixi reallıq xarakteri daşıyır.
Məlum olduğu kimi, artıq uzun müddətdir ki, geosiyasi baxımdan hər təqvim ili Davosda (yanvar) iqtisadi forumla başlayır, ardınca isə Münhen Təhlükəsizlik Konfransı (fevral) başlayır. Və əgər birinci hadisə adətən gələn il üçün qlobal iqtisadi tendensiyaları təqdim edən platforma kimi qəbul edilirdisə, ikincisi isə bütün planetin siyasi gündəmini formalaşdıran sahə idi. Amma gəlin obyektiv olaq: bu iki forum öz geosiyasi əhəmiyyətinə görə bu il dünya ictimaiyyətinə nə verdi? Demək olar ki, əhəmiyyətli heç nə.
Məhz bunun fonunda indi ənənəvi olan Qlobal Bakı Forumu (hər il mart ayında keçirilir) bir çox siyasətçilər, eləcə də qlobal ekspert birliyi tərəfindən planetar səviyyədə ən mühüm tendensiyaların müəyyənləşdirilməsində mühüm həlqə kimi qəbul olunmağa başlayıb. Bu baxımdan, dünyanın müxtəlif ölkələrindən 400-ə yaxın nüfuzlu siyasətçinin, o cümlədən ən azı 50 hazırkı və keçmiş prezident və hökumət başçılarının, BMT agentliklərinin rəhbərlərinin, elmi dairələrin nümayəndələrinin və s.-nin iştirak etdiyi on ikinci forum xüsusi rakursdan görünür.
Başqa sözlə, budəfəki Bakı forumu təkcə ən güclü qlobal çağırışları etiraf etmək deyil, həm də planeti müxtəlif zərbələrdən qorumaq üçün çıxış yolları haqqındadır. “Dünya düzəninin yenidən düşünülməsi: Çağırışların fürsətə çevrilməsi” adlı Forumu çərçivəsində “Geosiyasi dəyişikliklər: rəqabətə qarşı məsuliyyətli tərəfdaşlıq”, “Çoxqütblü dünya üçün çoxtərəfliliyə yenidən baxılması”, “Yeni dünya nizamında orta güclər” və bu kimi forum panellərinin diqqət mərkəzində olması da bunu sübut edir. Bu, hazırkı Qlobal Forumun güclü formatını əyani şəkildə təsdiqləyir.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin demək olar ki, hər bir ictimai çıxışı dünyanın bir çox ölkələrində geniş müzakirə obyektinə çevrilir. Əlbətə ki, bu səbəbsiz deyil: dövlətimizin başçısı dünya miqyaslı siyasi xadimdir, onun sözü heç vaxt əməlindən ayrılmır, arqumentləri təkzibolunmazdır, onun həyata keçirdiyi məqsədyönlü, düşünülmüş strategiyasının nəticələri təkcə Azərbaycana deyil, bütün Cənubi Qafqaza öz təsirini göstərir.Dünyanın müasir tarixinin ən dramatik dövrlərindən birini yaşadığı bir vaxtda belə liderlərin çatışmazlığı xüsusilə kəskin hiss olunur. Amma məhz bu səbəbdən XII Qlobal Bakı Forumunun açılış mərasimində çıxış edən Azərbaycan Prezidentinin nüfuzu bu qədər yüksəkdir. Bir məsələni də qeyd etmək yerinə düşər ki, belə bir format Cənubi Qafqaz ölkələrinin heç birində mövcud deyil. Bununla da ölkəmiz sübut etdi ki, regionun təkcə iqtisadi, maddi-texniki və siyasi mərkəzi deyil, həm də sivilizasiya siyasətinin formalaşdığı məkandır.
Beləliklə, Fransada Ermənistanın törətdiyi hər hansı cinayətə haqq qazandırmaq baxımından praktiki olaraq tam siyasi konsensus mövcuddur. Bu günlərdə Fransa Erməni Təşkilatları Şurasının (CCAF) illik naharı keçirilib və burada Fransa hökumətinin üzvləri, siyasi partiya rəhbərləri, parlamentarilər, diplomatlar, jurnalistlər, aktyorlar və incəsənət xadimləri iştirak ediblər. Hökumət adından Fransanın daxili işlər naziri Bruno Retaillo çıxış edib. Erməni məsələsinin əhəmiyyətini xatırladan nazir qeyd edib ki, bu şam yeməyi “dostluq və sədaqət görüşüdür”. Fransa həqiqətən də Ermənistana siyasi, maliyyə və hərbi yardım göstərib, göstərir və göstərmək niyyətindədir. Amma bizim qələbəmiz daha qiymətli və tarixidir. Azərbaycan üç nüvə dövlətinin, uzun müddət fəaliyyətini dayandırmış ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin planlarına zidd olaraq öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa etdi! Dünyanın heç bir ölkəsi belə bir nailiyyət əldə etməyib.
"Biz bu məsələləri Brüsseldə oturan Ermənistan nümayəndələri və onların yeni rəhbərləri qarşısında qaldırırıq. İndi onlar [ermənilərin] "böyük qardaşını" əvəz ediblər. İndi bu "böyük qardaş" Brüssel olub", - prezident İlham Əliyev deyib.
Və doğru idi. Biz doğrudan da görürük ki, Aİ-də Brüsselin diktəsinə öyrəşmiş qüvvələr Azərbaycan ərazisinin 20%-ni dörddə bir əsrdən artıqdır ki, işğal altında saxlayan, torpaqlarımızda çoxlu sayda dəhşətli cinayətlər törədən ölkəyə dəstək verməkdən çəkinmirlər. Rusiya-Ukrayna müharibəsi ilə bağlı beynəlxalq hüquqa, dövlətlərin ərazi bütövlüyü prinsipinə riayət etməyin vacibliyi barədə səsini ucaldan Brüssel Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı bütün bunları “unudur”. Onlar Ermənistanın BMT Təhlükəsizlik Şurasının və Baş Assambleyasının dörd qətnaməsinə məhəl qoymamasını da “unudular”. Dövlətimizin başçısı bunu aydın və əsaslı şəkildə göstərdi: “Azərbaycan İşğalçı Ermənistanın ordusuna qarşı mübarizə aparırdı. Bu, Ermənistanın baş nazirinin əmri ilə edilmişdi. Gəncə, Tərtər, Bərdə, Mingəçevir, Ağcabədi və bir çox digər şəhərlər dövri olaraq Ermənistanın atəşinə tutulurdu. Biz isə bunu etmədik. Ermənistan ordusuna, işğalçı Ermənistanın ordusuna qarşı mübarizə aparırdıq. Onlar isə mülki şəxslərlə mübarizə aparırdı. Fərq bundadır. Bu, Birinci Qarabağ müharibəsində də eyni idi”. Hazırda nəyi müşahidə edirik? Ermənistan sülh üçün üzərinə düşən öhdəlikləri, azərbaycanın haqlı tələblərini yerinə yetirmək əvəzinə yeni müharibəyə hazırlaşır: “Kim onları yenidən müharibəyə sürükləyir? Fransa və onun Prezidenti. Onların Ermənistanı təchiz etdiyi məhvedici silahlar bizə qarşı yönəlir. Bu gün başqa yerdə lazım ola biləcək “Sezar” haubitsaları Ermənistana göndərilir. Dəfələrlə bu məsələni erməni nümayəndələrinin və onların Brüsseldəki yeni ağalarının qarşısında qaldırmışıq. Çünki onlar indi böyük qardaşını dəyişiblər. Bu gün bu, Brüsseldir. Prezident Trampın qələbəsinə qədər bu, Dövlət Departamenti, USAID idi”.
Prezident İlham Əliyev uzun müddətdir dünya ermənilərinin ruporuna çevrilmiş açıq korrupsioner amerikalı siyasətçilərə də işarə edib. O, ABŞ-da erməni diasporunun sözçüsü olmuş, korrupsiyada və xarici agent kimi işləməkdə təqsirli bilinən Nyu-Cersi ştatından demokrat senator Robert Menendesi xatırladıb. Və o tək deyil. Dövlət başçı açıq şəkildə onların adlarını çəkdi: “Xeyli digərləri var ki, erməni pulunu ciblərinə qoyurlar. Onların adını çəkə bilərəm, adları məlumdur: cənab Adam Şif, cənab Frenk Pallone, xanım Nensi Pelosi və bir çox digərləri var. Onlar onilliklər ərzində Azərbaycana hücum çəkmək və onu gözdən salmaq üçün Birləşmiş Ştatlarda erməni diaspor təşkilatlarından pullar alıblar”. Düşünürəm ki, özünə hörmət edən heç bir siyasətçi belə bir mötəbər tədbirdə adının bir cinayətkar kimi, pul qarşılığında beynəlxalq hüquqa, insan haqlarına hörmət göstərməyən şəxs kimi çəkilməsini istəməzdi. Ancaq yaxşı bilirik ki, onlar və onların sırasında olan bir çoxları üçün haqq, ədalət və ləyaqət anlayışları mövcud deyil.
Prezident İlham Əliyev Azərbaycan “Qlobal Cənub və Qlobal Şimal arasında körpülərin qurulmasında mühüm rol oyandığı bildirdi. Bu kontekstdə dövlətimizin başçısı ölkəmizin Qoşulmama Hərəkatına sədrliyinə qısa ekskursiya etdi və onun vasitəsilə Bakı, o cümlədən COVID-19 dövründə 80-dən çox ölkəyə humanitar və maliyyə yardımı göstərdi. Eyni mənada İlham Əliyevin “dönüş nöqtələrindən biri” kimi müəyyən etdiyi maddə üzrə konsensus Bakıda keçirilən COP29 çərçivəsində əldə olunan Paris Sazişinin 6-cı bəndi “karbon bazarı”nı işlək hala gətirdi.
Bizim mədən yanacaqları ilə bağlı zənginliyimizə baxmayaraq, ölkənin məqsədi bərpa olunan enerji mənbələrinə diqqət yetirmək, bununla bağlı layihələr həyata keçirir. Bakı ondan çox ölkənin enerji təhlükəsizliyini təmin edir, bunun fonunda “Avropa Komissiyası Azərbaycanı etibarlı tərəfdaş, eləcə də ümumavropa enerji təchizatçısı adlandırıb”. Xüsusi ilə, buna “yaşıl enerji mənbələrimiz, Azərbaycandan Avropaya uzanacaq yeni enerji kabeli” əlavə olunur. Yəni bu, dövlətimizin quruculuq potensialının təzahürü deyilmi?
Prezident İlham Əliyev çıxışında ökəmizin işğaldan azad edilmiş ərazilərinə aid olan unikal quruculuq işləri də öz əksini tapır. Bəli, “biz işğal illərini, Ermənistanın işğalı və təcavüzü nəticəsində Azərbaycan xalqının çəkdiyi iztirabları, Xocalı soyqırımını unutmayacağıq və unutmayacağıq” və “azad edilmiş ərazilərə” səfər edənlər işğalçıların “törətdiyi terror səviyyəsini”, həm də qurucuuüq işlərini görə bilirlər. Amma biz qurucu xalqıq, öz tariximizə, kökümüzə bağlıyıq. Azərbaycan xalqı öz tarixi ərazilərini bərpa edir, görülən işlərin tempi, zövqü, sevgi dünyaya nümunə olan yaradıcı xalqdır.
Eyni zamanda, XII Qlobal Bakı Forumunda cənab İlham Əliyev “Bizə Cənubi Qafqazda sülh lazımdır və buna görə də Azərbaycan sülh prosesinin təşəbbüskarı oldu” fikrini bir daha xüsusi ilə vurğuladı. Ölkə rəhbərinin dedikləri kontekstdə anlayırıq ki, İkinci Qarabağ müharibəsinin qalib ölkəsi bu günə kimi döyüş meydanında məğlubiyyətə uğramış ölkəyə əlini uzadır (dünya tarixində nadir hadisə!). Ona görə ki, Azərbaycan özü “sülh müqaviləsi layihəsinin müəllifidir”. Şübhəsiz ki, ölkə prezidentinin səsləndirdiyi bu fikirlər sülhün, sabitliyin və təhlükəsizliyin qorunmasına yönəlmiş mühüm məsələdir.
Cənab İlham Əliyevin Bakı Forumundakı proqram xarakterli çıxışından yuxarıda qeyd olunan məqamlar dövlətimizin gücünü və qüdrətini inamla nümayiş etdirir. “Azərbaycanın suverenliyinin və ərazisinin tam bərpasına” yönəlmiş siyasətimizi dəyişdirmək üçün xarici antiazərbaycan qüvvələrin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, biz inamla injişaf edir, beynəlxalq nüfuzumuzu artırırıq və heç kim biz təsir göstərə bilməz. Dünyanın yeni nizamı qurulur, yeni qüvvələr səhnəyə çıxır və qlobal Qərb bunu tanımalıdır. Azərbaycan yeni güc mərkəzlərinə çevrilən dövlətlər sırasında inamla və dönməz olaraq ilk yerlərdən birini tutur.
Bu forum qlobal bir hadisəyə çevrildi. Burada dünyada baş verən münaqişələr kontekstində müxtəlif nöqteyi-nəzərdən müxtəlif təkliflər, nəzəriyyələr müzakirə olunur. Bu, Azərbaycanın təkcə regional deyil, həm də qlobal miqyasda siyasətdə mühüm oyunçuya çevrildiyini göstərir. Dəyişikliklərin sürəti institutların və ideyaların uyğunlaşma qabiliyyətini üstələyir. Bu, hər şeyə - xarici siyasətə, beynəlxalq təşkilatlara, iqtisadi, siyasi və ekoloji münasibətlərə yeni yanaşma tələb edir. Bu dəfə də Qlobal Bakı Forumunda ən mühüm regional və qlobal problemləri müzakirə olundu, yeni çağırışların fürsətlərə çevrilməsi üçün təkliflər, ideyalar səsləndirdi, irəli sürüldü.
Milli Məclisin Komitə sədri,
professor Hicran Hüseynova
